Krzysztof Wiesław Rau, który przyszedł na świat 1 lipca 1937 roku w Pułtusku, to postać o wyjątkowym dorobku artystycznym. Jego pasja do teatru przekładała się na wiele osiągnięć w dziedzinie sztuk teatralnych. Rau był nie tylko utalentowanym twórcą i reżyserem teatrów lalkowych, ale również uznawanym aktorem lalkarzem.
O swoim ogromnym wkładzie w polski świat teatralny świadczy fakt, że przez całe życie kształcił młode pokolenia artystów, pełniąc funkcję profesora sztuk teatralnych. Jego dzieła i wizje artystyczne pozostawiły niezatarty ślad w sercach wielu widzów oraz uczestników jego przedsięwzięć teatralnych.
Rau zmarł 21 grudnia 2022 roku w Białymstoku, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo, które będzie inspirować i zachwycać przyszłe pokolenia.
Życiorys
Na początku lat pięćdziesiątych Krzysztof Rau został tymczasowo aresztowany na kilka miesięcy z powodu swojej działalności w nielegalnym ruchu harcerskim, który był zwalczany przez władze komunistyczne. Po tym incydencie podjął decyzję o rozpoczęciu studiów prawniczych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, jednak niedługo potem zrezygnował z tego kierunku. W 1959 roku dołączył do zespołu Teatru Lalki i Aktora „Marcinek” w Poznaniu, gdzie rozpoczął swoją przygodę z lalkarstwem, zdając egzamin na aktora lalkarza w 1962 roku.
W 1968 roku Krzysztof zakończył studia z zakresu polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Już w 1960 roku nawiązał współpracę z gdańskim Teatrem Miniatura, a rok później został zaproszony do pracy w Białostockim Teatrze Lalek „Świerszcz” przez Joannę Piekarską. Tam rozpoczął działalność jako aktor i jednocześnie debiutował jako reżyser teatralny.
Od 1969 roku pełnił funkcję dyrektora oraz kierownika artystycznego Białostockiego Teatru Lalek „Świerszcz”, gdzie pracował przez dwadzieścia lat. W okresie jego kierownictwa z teatrem współpracowali tacy artyści jak Adam Kilian, Jan Berdyszak oraz Wojciech Wieczorkiewicz. Rau stworzył wiele znaczących inicjatyw, w tym Scenę dla Dorosłych oraz Scenę Propozycji Aktorskich. Zapoczątkował również Ogólnopolski Konkurs Solistów Teatru Lalek oraz Ogólnopolskie Spotkania Teatrów Lalek.
W 1979 roku rozpoczęto budowę nowej siedziby Białostockiego Teatru Lalek, a Krzysztof Rau wyreżyserował około 30 spektakli, w tym „Kartotekę” Tadeusza Różewicza. Jego wkład w kulturę teatralną był nieoceniony, między innymi w 1974 roku przyczynił się do powstania Wydziału Sztuki Lalkarskiej w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, a następnie Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, gdzie objął wysoką pozycję prodziekana oraz tytuł profesora zwyczajnego, a w 2003 roku uzyskał tytuł profesora sztuk teatralnych.
W latach 1989-1992 pracował w warszawskim Teatrze Lalka, po czym współtworzył w Suwalszczyźnie prywatny zespół teatralny pod nazwą 3/4-Zusno, którego przedstawienia spotkały się z ciepłym przyjęciem krytyków. W 1997 roku objął kierownictwo Teatru Lalek Banialuka w Bielsku-Białej, gdzie przekształcił instytucję w prężnie działający ośrodek teatralny, skupiający różne grupy teatralne. Z tej placówki odszedł w 2001 roku, po czym skoncentrował się na reżyserii spektakli w różnych teatrach na terenie kraju.
Życie prywatne
Krzysztof Rau, syn Jerzego oraz Carmen, cieszy się swoją rodziną. W przeszłości był mężem Bernadetty, z którą wychował dwoje dzieci – syna Bohdana oraz córkę Martę.
Odznaczenia i wyróżnienia
Ordery i odznaczenia:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1998),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1986),
- Złoty Krzyż Zasługi (1976),
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2010),
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005).
Nagrody i wyróżnienia:
- Nagroda za najwartościowsze przedstawienie na XXX Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie dla Teatru 3/4 Zusno za spektakl Gianni, Jan, Johan, John, Juaa, Ivan, Jean… (1995),
- Nagroda główna zespołowa na VI Festiwalu „Na Granicy” w Cieszynie dla spektaklu Gianni, Jan, Johan, John… (1995),
- Paszport „Polityki” w kategorii teatr (1996),
- Nagroda dla najlepszego przedstawienia na Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Lalkowych „Spectaculo Interesse” w Ostrawie za spektakl Gianni, Jan, Johan, John… (1997),
- Pierwsza nagroda (równorzędna z Piotrem Tomaszukiem) na XVIII Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu za reżyserię spektaklu Gaja w wykonaniu Teatru 3/4 Zusno (1997),
- VI Konkurs Teatrów Ogródkowych – nagroda dla najlepszego reżysera ogródkowego ’97 – za spektakl Gianni, Jan, Johan, Juan… prezentowany przez Teatr 3/4 Zusno (1997),
- VII Konkurs Teatrów Ogródkowych – nagroda indywidualna za reżyserię spektaklu Metamorfozy w Teatrze 3/4 z Zusna (1998),
- Złota Maska (1999),
- Statuetka Pajacyka na Dziecięcym Lecie Teatralnym w Warszawie za spektakl Metamorfozy z Państwowego Teatru Lalki Tęcza (2006),
- Henryk, nagroda Sekcji Teatrów Lalkowych Związku Artystów Scen Polskich (2011).
Przypisy
- a b Krzysztof Rau. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 24.03.2024 r.]
- Prof. Krzysztof Rau, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 24.03.2024 r.]
- Krzysztof Rau, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 21.03.2024 r.]
- Magda Ciasnowska: Nie żyje Krzysztof Rau, były dyrektor Białostockiego Teatru Lalek. poranny.pl, 21.12.2022 r. [dostęp 21.12.2022 r.]
- Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 04.04.2022 r.]
- Marzenna Wiśniewska: Alternatywni lalkarze. W: Polski teatr alternatywny po 1989 roku z perspektywy Akademickich/Alternatywnych Spotkań Teatralnych KLAMRA. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012, s. 237–256. [dostęp 24.11.2020 r.]
- a b Krzysztof Rau. polityka.pl, 03.11.2009 r. [dostęp 07.04.2012 r.]
- Medale „Gloria Artis” wręczone. wrotapodlasia.pl, 09.09.2005 r. [dostęp 19.12.2012 r.]
- M.P. z 2011 r. nr 107, poz. 1082
- M.P. z 1998 r. nr 20, poz. 303
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Ludwik Kucharzewski | Zbigniew Stawecki | Krzysztof Klenczon | Wanda Podgórska | Marcin Przybyłek | Teofil Kwiatkowski | Włodzimierz Wolski | Ewa Bogucka-Pudlis | Abraham Ber Birnbaum | Elżbieta MiłanczównaOceń: Krzysztof Rau